Lợi ích “khổng lồ” khi biết hai ngôn ngữ

Kaisa Schreck Danielsson đến từ Tổ chức EF Education First, chuyên gia về nội dung, truyền thông với hơn 10 năm kinh nghiệm, chia sẻ lợi ích của việc biết hai ngôn ngữ:

Ngôn ngữ tiếp năng lượng cho não bộ, tạo hình suy nghĩ và giúp chúng ta có thể giao tiếp tốt hơn. Từ vựng, thành ngữ và tiếng lóng hợp thành ngôn ngữ, quyết định chúng ta nhìn và hiểu về thế giới như thế nào. Nếu bạn chỉ biết một ngôn ngữ, thế giới sẽ có những hạn chế rõ ràng. Và trong thời đại không biên giới như hiện này, việc chỉ biết một ngôn ngữ bị coi là lạc hậu, ngay cả khi những ngôn ngữ quốc tế như tiếng Anh là tiếng mẹ đẻ của bạn.

Thế nhưng liệu việc nói được hai hay nhiều ngôn ngữ có phải là tất cả những gì cần có? Liệu nó có thực sự mở ra cả thế giới cho chúng ta khi Google Translate có thể làm điều đó với một cú nhấp chuột? Liệu việc biết hai ngôn ngữ có khiến nền kinh tế phát triển hơn không, có giúp chúng ta kiếm được đồng lương cao hơn hay dẫn đến một cuộc sống hạnh phúc, gắn kết hơn không? Và liệu điều đó có phải là bí quyết để ươm mầm những thần đồng?

Người xưa cho rằng trẻ tiếp xúc với nhiều hơn một ngôn ngữ có thể bị nhầm lẫn, kém thông minh hay thậm chí là tâm thần phân liệt nhưng trong những năm gần đây sách báo quảng cáo rầm rộ việc thông thạo hai ngôn ngữ như chiếc đũa thần biến mọi đứa trẻ thành thần đồng.

Hàng tá nghiên cứu chỉ ra bằng nhiều cách, việc học hai ngôn ngữ khi còn nhỏ sẽ giúp cải thiện toàn bộ khả năng nhận thức, giúp não bộ thích nghi, linh hoạt, tập trung hơn và ghi nhớ mọi thứ. Những nghiên cứu này cho rằng việc học và sử dụng hai ngôn ngữ sẽ giúp não bộ của trẻ phát triển tốt hơn rõ rệt.

Nhưng khi tra cứu hàng trăm tài liệu về nghiên cứu đó, nhà nghiên cứu trẻ tuổi tên là Angela de Bruin – một người nói hai ngôn ngữ, phát hiện chúng thường phóng đại lợi ích và đưa ra những bằng chứng không thuyết phục để đi đến kết luận cuối cùng. Tuy nhiên, cô cũng phải khẳng định việc học và nói được nhiều hơn một ngôn ngữ thực sự giúp não bộ khỏe mạnh suốt đời.

Não bộ rất ưa hoạt động. Việc thông thạo hai hay nhiều ngôn ngữ là cách tốt nhất giữ cho não bộ khỏe mạnh. Thực tế, người biết hai ngôn ngữ gặp phải triệu chứng của bệnh Alzheimer muộn hơn 5 năm so với người chỉ biết và nói một ngôn ngữ. Đây là khoảng thời gian đáng kể so với những gì y học hiện đại làm được.

Hay như bộ não của người New York gốc Puerto Rico sử dụng cả tiếng Tây Ban Nha và tiếng Anh trong cuộc sống thường ngày thực sự nhanh nhẹn và lanh lợi hơn những người biết một ngôn ngữ. Một nghiên cứu của nhóm nghiên cứu người Singapore lớn lên và sử dụng giọng châu Á chính gốc và tiếng Anh cũng cho kết luận như vậy.

Nhưng cũng phải nói rằng, những người biết hai ngôn ngữ nhưng ít sử dụng ngôn ngữ thứ hai thì lợi ích sẽ không nhiều.

Ngoài giúp não bộ phát triển tốt hơn, việc biết hai ngôn ngữ sẽ giúp chúng ta hiểu thế giới và có cách nhìn nhận, mô tả thế giới khác hơn. Ví dụ, người nói tiếng Phần Lan và Arab sẽ miêu tả thế giới khác nhau. Người Arab hiếm khi cần 40 từ hoặc cụm từ liên quan đến tuyết như người Phần Lan. Nếu một người nói cả tiếng Phần Lan và Arab, không phải hai cách miêu tả thế giới tương đối khác nhau này sẽ dẫn tới cái nhìn khác hơn và rộng hơn sao?

Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra những người nói hai ngôn ngữ được điểm cao hơn trong các bài kiểm tra bởi tư duy cởi mở và nhạy bén hơn về văn hóa. Họ nhìn mọi thứ ở nhiều khía cạnh hơn. Do đó, biết hai ngôn ngữ được coi là cách để mọi người biết nhiều nền văn hóa hơn. Đây là lợi thế lớn trong thời đại không biên giới như hiện nay, giúp chúng ta có kỹ năng sống còn khi di chuyển, làm quen được với những nền văn hóa mới và con người mới.

Lợi ích của việc biết hai ngôn ngữ không chỉ dừng lại ở đó. Các nghiên cứu tại Thụy Sĩ, Anh, Canada và Ấn Độ, cũng như của bảng xếp hạng chỉ số thông thạo tiếng Anh EF (EF EPI) nêu bật những thành tựu về tài chính khi biết hai hoặc nhiều ngôn ngữ ở mọi cấp độ.

Một nghiên cứu của Thụy Sĩ ghi lại người biết nhiều ngôn ngữ ước tính đóng góp 10% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Thụy Sĩ, chứng minh cho việc kỹ năng ngôn ngữ của người lao động giúp các doanh nghiệp mở ra nhiều thị trường hơn, đóng góp lớn cho nền kinh tế nước này.

Đối với doanh nghiệp, người lao động có thể nói thêm ngôn ngữ chính ở thị trường doanh nghiệp muốn mở rộng, hoặc tiếng Anh – ngôn ngữ toàn cầu, là yếu tố quan trọng. Trong một nghiên cứu của Economist Intelligence Unit, gần 90% nhà quản lý cho rằng truyền thông xuyên quốc gia tốt sẽ giúp cải thiện những yếu tố nền tảng, trong khi đó một nghiên cứu khác chỉ ra rằng 79% doanh nghiệp đầu tư phát triển kỹ năng tiếng Anh cho người lao động đều tăng doanh số.

Đối với cá nhân, lợi ích của việc thành thạo hai ngôn ngữ hơi khó xác định hơn, chủ yếu phụ thuộc vào ngành nghề, vị trí làm việc. Ví dụ, một nghiên cứu tại Canada cho thấy người lao động biết hai ngôn ngữ có thu nhập cao hơn 3-7% so với đồng nghiệp biết một ngôn ngữ. Tại Mỹ, con số này thấp nhất là 1,5-3,8%, trong đó người biết thêm tiếng Đức có giá trị nhất do ít người nói được ngôn ngữ này trong khi Đức giữ vai trò quan trọng trong thương mại toàn cầu. Tại Ấn Độ, tầm quan trọng của việc biết hai ngôn ngữ thậm chí còn lớn hơn khi những người nói tiếng Anh tăng trung bình 34% thu nhập cho mỗi giờ làm việc.

Cấp quản lý biết hai hoặc nhiều ngôn ngữ cũng ngày càng có giá và được săn đón hơn bởi nhà tuyển dụng. Những công ty đầu ngành cho rằng những người biết nhiều ngôn ngữ được trang bị tốt hơn để quản lý các mối quan hệ và nhóm kinh doanh toàn cầu.

Dù rất hạn chế bằng chứng về việc trẻ biết hai ngôn ngữ sẽ có nhận thức tốt hơn, việc học và sử dụng thường xuyên ngôn ngữ thứ hai trong suốt cuộc đời sẽ khiến não bộ nhanh nhẹn, linh hoạt hơn. Hơn nữa, những lợi ích về kinh tế cũng có thể rất lớn. Nói hai ngôn ngữ cũng giúp con người cởi mở hơn, kết nối được với các nền văn hóa khác và với thế giới.